بانیان از دیدگاه سفرنامه های عصر صفوی

این مقاله به بررسی وضعیت یکی از اقلیتهای خارجی ساکن در ایران عصر صفوی از منظر سیاحان اروپایی می پردازد.  این گروه که به بانیان و مولتانی معروف بودند، هندیان هندو مذهب ساکن ایران بودند . بانیان در جامعه عصر صفوی به دلالی برای تجار خارجی و رباخواری شهره بودند؛ اما در نگاهی موشکافانه می توان به زوایای دیگری از زندگی این قوم در ایران پی برد و این امر با توجه به آزادی مذهبی برای اقلیتها در این دوران آشکار تر می شود . ثروت بانیان وفساد مقامات دولتی صفوی حتی انجام مراسم ساتی را برای آنها فراهم می کرد.  آنان دارای ساختمانهای مخصوص خود بودند و جشنها و مراسم مذهبی خود را آزادانه اجرا می کردند؛ جالبتر اینکه بانیان ساکن اصفهان، ضعفهای بنیادین ایران وعوامل فروپاشی نظام صفوی را در دوره شاه سلیمان صفوی به دقت در مکاتبات خود برای اورنگ زیب پادشاه مغول هند می نگاشتند و او را به تصرف ایران تشویق می کردند . این مکاتبات بانیان با پادشاه هند نخستین گزارش خارجیان ساکن ایران از روند سقوط دولت صفوی به شمار می آید.